Acta Zoologica Cracoviensia, 7() 1962
On the fauna of Collembola from Spitsbergen
Abstract:
STRESZCZENIE. W niniejszej pracy autor zestawia wyniki swych badań nad fauną Spitsbergenu. Fauna bezskrzydłych Spitsbergenu ogranicza się tylko do jednego z rzędów tej podgromady, mianowicie do skoczogonków (Collembola), i jest w porównaniu z fauną Skandynawii gatunkowo uboga. Jakkolwiek niemal każda wyprawa naukowa do Arktydy przywoziła nieco materiału przyczyniającego się do poznania tej fauny, a na opracowanie tego materiału złożyło się kilkanaście prac, to jednak do 1960 r. poznano z tego archipelagu tylko 29 gatunków skoczogonków. Obfity materiał zebrany z tej grupy owadów przez dra S. Czarnieckiego w czasie jego pobytu w lecie 1960 r. na Spitsbergenie dozwolił na zwiększenie tej liczby o trzy nowe dla nauki gatunki: Hypogastrura spitsbergensis, Isotomina gracilis, Entomobrya subarctica i cztery dotychczas ze Spitsbergenu nie podawane: Hypogastrura (Ceratophysella) armata (Nic.), Folsomia regularis Hamm., Isotoma fennica Reut., Sminthurinus concolor (Mein.) oraz umożliwił dorzucenie nieco szczegółów do scharakteryzowania niektórych gatunków poprzednio opisanych. Fauna skoczogonków Spitsbergenu nosi cechy fauny arktycznej, jednak wiele z jej elementów rozprzestrzenionych jest szeroko w Europie, a nawet należy do kosmopolitów. Brak w niej form endemicznych; nie jest jednak wykluczone, że taką formą okaże się któryś z gatunków obecnie opisanych jako nowe dla nauki. Spitsbergen jako cząstka kontynentu europejskiego, prawdopodobnie dopiero w niezbyt odległej przeszłości oderwana od Laponii, posiadał faunę skoczogonków podobną zapewne do żyjącej w arktycznej Eurazji, lecz stracił ją w okresie zlodowaceń plejstoceńskich, kiedy lodowce pokrywały cały ten archipelag. Elementy nowej fauny napływać zaczęły na ten archipelag w holocenie głównie z północnej Europy i ta imigracja trwa też obecnie. Jest interesujące, że wśród nowych gatunków tej fauny Spitsbergenu znalazły się obecnie dwa: Folsomia regularis Hamm, i Sminthurinus concolor (Mein.), znane dotychczas tylko z arktycznej Ameryki.
