Abstract:
Zebrane w latach 1973-1977 materiały pozwoliły na uchwycenie zmian liczebności i pionowego zasięgu bociana w południowej części Śląska oraz w zachodnich częściach Małopolski i Karpat w ciągu ostatnich 50-70 lat. Na obszarze 14000 km2 gnieździło się w latach 1928-1934-1975 odpowiednio: 367, 654 i 774 pary. Największy wzrost zanotowano w południowej części Opolszczyzny, w rejonie podbeskidzkim oraz na Podhalu i Orawie, co wiąże się z polepszeniem się bazy pokarmowej bociana. Zasiedlanie terenów podgórskich związane jest z intensyfikacją gospodarki łąkowo-pastwiskowej na tych terenach. Notowane spadki liczebności bociana w obrębie badanego terenu mają charakter lokalny. Ze wzrostem zagęszczenia bocianów zwiększył się udział par bez lotnych młodych oraz obniżyła się liczba piskląt wyprowadzanych przez statystyczną parę lęgową. W latach 1973-1977 każda para bocianów wyprowadzała średnio o 0,6 młodego mniej niż w latach 1928-1934. Najbardziej efektywna reprodukcja cechuje pary gnieżdżące się w dużych miastach górnośląskich (JZm = 2,9). Najmniej młodych na parę wyprowadzają natomiast bociany z terenów podgórskich (JZm = 1,8-2,3). O efektywności lęgów decydują głównie 3 czynniki: 1) wzmożona interakcja wewnątrzgatunkowa, 2) niedostateczna ilość dostępnego pokarmu oraz 3) warunki atmosferyczne.